Дякую, що завітали на сторінку Діянь римських. Її присвячено українському перекладові одного з найпопулярніших творів середньовічної латинської літератури - збірки оповідок, відомої як Gesta Romanorum. Тут з'являються українські тексти вибраних оповідок, думки, пов'язані з перекладом цієї літературної пам'ятки, а також усе, що прямо чи опосередковано пов'язане з нею і що видається цікавим - а такого є справді багато.

7 травня 2012 р.

Забава для знавців і любителів польської

Кілька місяців тому читачі Діянь римських вправлялися у порівнянні двох англомовних версій оповідки про сліпця і кульгавого.

Тепер пропоную аналогічну забаву з двома польськими перекладами макабричної історії про чотирьох синів і мертвого батька (оповідка 45). Отже, котрий із перекладів давніший і на скільки?

  • Між ними < 200 р. різниці
  • № 1 на 200-350 р. давніший
  • № 2 на 200-350 р. давніший
  • № 1 на 350-500 р. давніший
  • № 2 на 350-500 р. давніший
  • № 1 на > 500 р. давніший
  • № 2 на > 500 р. давніший

Тексти:

№ 1
Niektóry król był mądry i bardzo bogaty, który miał małżonkę bardzo piękną. Która, zapomniawszy wiary swej małżeńskiej, miała trzech synów z cudzołostwa, którzy zawdy nieposłuszni byli królowi. Potym poczęła też syna z nasienia królewskiego a tego wychowała. I stało się, gdy król, wypełniwszy dni swego żywota, umarł, po jego śmierci oni czterej synowie poczęli się wadzić o królestwo, a potym uradzili między sobą, aby szli do jednego rycerza starego; któregobykolwiek on z nich królem wybrał, aby ten królował. Usłyszawszy to rycerz, rzekł im: «Słuchajcie mej rady a uczyńcie tak. Wyjmijcie ciało króla umarłego, a który głębiej i bliżej serca strzeli strzałą swą, ten będzie królem». I przyjęli tę radę. Tedy kazali wyjąć ojca z grobu i kazali go przywiązać ku drzewu. A strzeliwszy pierwszy, ranił prawą rękę królewską. Drugi strzeliwszy, ugodził jemu w usta. Ale trzeci trafił w jego serce, a ten mniemał, żeby królestwo miał otrzymać. Potym czwarty brat młodszy, przystąpiwszy ku ciału ojca swego, płakał żałobliwym głosem, mówiąc: «O mój miły ojcze, żal mi tego, że to twe ciało od twych synów zranione. O Boże, nie daj tego, abych ja miał bić ciało ojca mego miłego». Usłychawszy to panowie i wszytek lud, poznali, że ten syn był prawdziwy dziedzic. A wnet wybrali go sobie wszyscy królem, a one z królestwa wygnali.

№ 2
Żył sobie niegdyś pewien bardzo szlachetny, mądry i bogaty król, który miał drogą mu nade wszystko małżonkę, lecz ta, nie zważając na należną mu miłość, urodziła trzech nieślubnych synów, co ustawicznie sprzeciwiali się królowi i w niczym nie byli do niego podobni. Potem jednak poczęła z nasienia królewskiego czwartego syna, urodziła go i wychowała. Gdy dni jego dobiegły kresu, król zmarł i ciało jego złożono w królewskiej trumnie. Po jego śmierci czterech synów zaczęło kłócić się o zwierchnią władzę w państwie. Wreszcie ugodzili się, że pójdą do pewnego starego rycerza, który był niegdyś sekretarzem zmarłego króla, i zdadzą sie po prostu na to, co im powie. I tak się też stało. Kiedy rycerz cierpliwie ich wysłuchał, rzekł: «Posłucajcie mojej rady! Kiedy się do niej zastosujecie, wszystko dobrze się skończy. Wpierw jednak trzeba wydobyć zwłoki zmarłego króla z trumny, a każdy z was musi mieć w pogotowiu łuk i strzały. Czyja strzała najgłębiej przebije zwłoki, ten powinien otrzymać królestwo». Rada spodobała się im, wygrzebali zwłoki z miejsca ich wiecznego spoczynku i przywiązali je do drzewa. Pierwszy, który wypuścił strzałę, zranił prawą rękę króla, toteż okrzyknięto go już niemal jedynym dziedzicem i panem królestwa. Drugi, wesoło napinając łuk, trafił prosto w twarz, był więc pewien zwycięstwa. Ale trzeci przeszył strzałą serce, nie wątpił zatem, że bracia bez oporu oddadzą mu władzę. Kiedy jednak czwarty podszedł do zwłok, westchnął i rzekł żałośnie: «Biada mi, ojcze, że muszę patrzeć na twoje zwłoki zranione przez twych własnych synów! Nigdy nie wymirzyłbym strzały w żywe czy martwe ciało ojca!» Kiedy to rzekł, książęta, a z nimi cały lud ponieśli go na ramionach i osadzili na ojcowskim tronie jako prawego dziedzica i władce, a trzech pozostałych pozbawiono wszelkich godności oraz dóbr i wypędzono z kraju.

Відповідь тут.

Немає коментарів:

Дописати коментар